Τα τελευταία έξι χρόνια, στην ελληνική κοινωνία έγινε, υπόγεια, μια μεγάλη αλλαγή, με αποτέλεσμα να αλλάξει ο ταξικός χάρτης στη χώρα. Σε πολιτικό επίπεδο, η αλλαγή αυτή εκφράστηκε με το κίνημα των αγανακτισμένων, που οδήγησε στην κατάρρευση των δύο μεγάλων κομμάτων και απείλησε το πολιτικό σύστημα. Πολλοί μιλάνε για τη συρρίκνωση των μεσαίων στρωμάτων και το τέλος της μεσαίας τάξης.
Ανάμεσα σ’ αυτούς που πλούτισαν την περίοδο της κρίσης είναι προφανώς και πολλοί από τα κοράκια των πλειστηριασμών, τα σύγχρονα τσακάλια, τους νέους «μαυραγορίτες» Ανάμεσα σ’ αυτούς που πλούτισαν την περίοδο της κρίσης είναι προφανώς και πολλοί από τα κοράκια των πλειστηριασμών, τα σύγχρονα τσακάλια, τους νέους «μαυραγορίτες» Η κατάσταση της οικονομίας τα δύο τελευταία χρόνια φέρνει την Ελλάδα μεταξύ 22 κρατών στην τρίτη χειρότερη θέση πριν από το Νότιο Σουδάν και το Ιράν. Η θέση της Ελλάδας στα Βαλκάνια είναι κάτω από εκείνη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Μέσα σε δύο χρόνια οι λεγόμενοι «επιτηδευματίες», από ένα εκατομμύριο το 2009, μειώθηκαν στο μισό το 2011.
Κάθε μέρα, χίλιες οικογένειες μένουν την τελευταία διετία χωρίς ρεύμα. Το 2012, τα συνεργεία έκοψαν το ρεύμα σε 300.000 ρολόγια. Το 40% αυτών δεν επανασυνδέθηκαν ποτέ. Το 40% των παιδιών -και το 90% κάτω των δύο ετών- δεν έχουν καμία συλλογική φροντίδα. Οι λιανικές πωλήσεις έχουν συρρικνωθεί κατά 40% τα τελευταία πέντε χρόνια. Ο τζίρος της βιομηχανίας μειώθηκε 5% μέσα σε ένα χρόνο. Μεγάλες επιχειρήσεις, όπως «Αλλατίνη», η καπνοβιομηχανία Γεωργιάδης, η Χαρτοποιία Θράκης Diana, η ΑΓΝΟ, η Pepsico-ΗΒΗ, η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, έκλεισαν. Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η Βιοχάλκο που πήγε στο Βέλγιο, αεροπορικές εταιρείες, όπως οι British Airways και η Coca Cola, έφυγαν από την Ελλάδα.
Από την Κατοχή
Ιστορικά, η Ελλάδα ξαναβρέθηκε σε παρόμοια κατάσταση στη Μικρασιατική Καταστροφή, την περίοδο 1931-32, μετά την πτώχευση, και στην Κατοχή, με τη μεγάλη ληστεία ακινήτων. Το 1931 η κυβέρνηση Τσαλδάρη δεν επέτρεψε καμία διευκόλυνση για την πληρωμή των χρεών και αν οι δανειολήπτες καθυστερούσαν έστω και μια μέρα, οι δανειστές έπαιρναν το σπίτι τους. Αυτή ήταν μία από τις πιο μαύρες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, όπου τη μεγάλη αρπαγή ευλογούσε το ίδιο το κράτος, μαζί με την περίοδο της Κατοχής, όταν χιλιάδες πούλησαν τα σπίτια τους για ένα πιάτο φαΐ, και δεν τα ξαναπήραν ποτέ, παρά τις υποσχέσεις των μεταπολεμικών κυβερνήσεων.
Περίπου είκοσι έξι χιλιάδες ποινικές διώξεις για χρέη προς το Δημόσιο ασκήθηκαν το 2013, χρονιά κατά την οποία ο αριθμός των κατασχέσεων σε ληξιπρόθεσμους οφειλέτες και φοροφυγάδες αυξήθηκε κατά 52.007 από την προηγούμενη. Αν η πολιτεία αποφασίσει να εφαρμόσει τους νόμους της, θα πρέπει να χτίσει φυλακές για τουλάχιστο μισό εκατομμύριο μικροεπιχειρηματίες, επιτηδευματίες.
Οι περισσότεροι από τους «φοροφυγάδες» με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές απλώς υπέπεσαν στο αδίκημα να ανοίξουν επιχείρηση στην Ελλάδα. Η έννοια του χρέους είναι αυθαίρετη, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις δεν πρόκειται για χρήματα που «δάνεισε» το κράτος, αλλά, με διάφορους νόμους, όρισε ως «χρέη», κατά κανόνα με πρόστιμα, καθώς πολλές φορές οι επιχειρήσεις αυτές έχουν βάλει «λουκέτο» και δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε καμιά τους υποχρέωση.
Προκειμένου να εισπράξει 63 δισ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων οφειλών, η Εφορία «άπλωσε χέρι» στις καταθέσεις 131.807 οφειλετών και κίνησε διαδικασίες κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων σε άλλους 53.129 «ληξιπρόθεσμους», ενώ έχει βγάλει σε πλειστηριασμό περίπου 20.000 ακίνητα. Αυτοί που κινδυνεύουν είναι 1,8 εκατ. οφειλέτες που χρωστούν στην Εφορία μέχρι και 5.000 ευρώ.
Η τραγωδία της μεσαίας τάξης ολοκληρώνεται με την πτώση των τιμών των ακινήτων. Οι αγοραπωλησίες σπιτιών ήταν 148 χιλιάδες το 2007. Το 2013 έπεσαν στις 22,5 χιλιάδες. Η πτώση των τιμών -σύμφωνα με εκτίμηση του οίκου αξιολόγησης Fitch-, θα φτάσει, από την αρχή της κρίσης, το 42%. Πολλοί αναγκάστηκαν να πωλήσουν ακίνητα σε υπέρμετρα χαμηλές τιμές, διότι δεν υπήρχαν αγοραστές. Με τον τρόπο αυτόν ολόκληρες περιουσίες αλλάζουν χέρια – μαζί αλλάζει και η ταξική σύνθεση της χώρας.
Οι πτωχευμένοι είναι πρώην ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ούτε «προλετάριοι» ούτε «άνεργοι», μόνο πρώην, λούμπεν μικροαστοί χωρίς ιδιοκτησία και με ψυχολογία «έκπτωτου» που δεν ανήκει πουθενά.
Οι διαταγές πληρωμής, οι ακάλυπτες επιταγές, οι κατασχέσεις και τα «κόκκινα δάνεια» είναι ένα εκρηκτικό μείγμα που αφορά περίπου 30 δισ. και δυο-τρία εκατομμύρια Ελληνες. Αλλά παρότι το 22,6% έκοψε την κεντρική θέρμανση το 2013, το 20% των πιο πλούσιων αύξησε τις δαπάνες του έξι φορές πάνω. Κι όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, η Ελλάδα αύξησε τον πλούτο της κατά 9,9%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Credit Suisse.
Μετά το «κούρεμα» των ομολόγων και την πτώση της αξίας των ακινήτων, περίπου 11.000 Ελληνες μικροομολογιούχοι είδαν τις τοποθετήσεις τους να εξανεμίζονται σε μια νύχτα. Οι 900.000 επενδυτές του χρηματιστηρίου είδαν ζημίες 65 δισ. Κι όμως, το μέσο εισόδημα στην Ελλάδα -πάνω από τα 76.000 ευρώ- αυξήθηκε 10%. Οι «εκατομμυριούχοι» υπολογίζονται σε περίπου 8.000 άτομα, με περιουσία 600 δισ. κατά το «Spiegel». Ανάμεσα σ’ αυτούς που πλούτισαν την περίοδο της κρίσης είναι προφανώς και πολλοί από τα κοράκια των πλειστηριασμών, τα σύγχρονα τσακάλια, τους νέους «μαυραγορίτες». Την πενταετία 2008-2012, οι δαπάνες των νοικοκυριών -ακόμα και σε ψωμί και γάλα- μειώθηκαν κατά 32%.
Η Ελλάδα είναι πρώτη σε φτώχεια στην Ευρώπη, με ποσοστό 34,6% στα όρια της φτώχειας, και ένας στους πέντε Ελληνες ζει κάτω από αυτά τα όρια. Το απόθεμα παγίου κεφαλαίου μειώθηκε πρώτη φορά από την εποχή του Εμφυλίου. Η ανεργία αγγίζει την εποχή του 1961. Για το 2014, η Κομισιόν προβλέπει επιστροφή στην ανάπτυξη με ρυθμό 0,6%. Η ανεργία το 2015 θα είναι, από 27% σήμερα, 24,5% τότε. Οι μέσες αποδοχές του Ελληνα -22.325 ευρώ- είναι κάτω από το μισό των αποδοχών του Γάλλου, κοντά στο μισό του Γερμανού (38.000) και πολύ κάτω από αυτές του Σλοβένου.
Ο αριθμός των εργαζομένων -στο σύνολό τους-, από 4,8 εκατ. το 2008, μειώθηκε σε 3,9 εκατ. το 2013, με αποτέλεσμα σε κάθε τρεις εργαζομένους να αντιστοιχεί ένας άνεργος. Ο νέος ταξικός χάρτης περιλαμβάνει λιγότερο «προλεταριάτο» και δημόσιους υπαλλήλους, περισσότερους ανέργους και συρρίκνωση της μικρομεσαίας τάξης.
Από το νέο χάρτη λείπει η φιγούρα του αυτοαπασχολουμένου -και αυτοεκμεταλλευόμενου με δεκαεξάωρη εργασία- που διαπέρασε την ελληνική ιστορία από το 1922 μέχρι σήμερα. Ομως δεν πρόκειται για προλεταριοποίηση της μεσαίας τάξης, αφού το προλεταριάτο μειώνεται αριθμητικά. Πρόκειται για μια νέα μη-τάξη δύο εκατομμυρίων ανθρώπων, που δεν ανήκουν πουθενά, δεν εντάσσονται σε καμία άλλη τάξη, αλλά βγαίνουν έξω από την παραγωγή και, μερικές φορές, όπως δείχνουν οι αυτοκτονίες, και έξω από τη ζωή.
Ο ένας από τους πολιτικούς ηγέτες που διαχειρίστηκαν την κρίση το είχε πει: «Δείτε την κρίση ως ευκαιρία!»
**
Οι «αγορές χρυσού»
Στα ενεχυροδανειστήρια παλαιότερα οι πελάτες άφηναν ενέχυρο για να πάρουν δάνειο με τόκο. Τώρα αφήνουν για λίγα ευρώ ακόμα και βέρες, χρυσά δόντια, κειμήλια… Ο νέος πελάτης είναι οικογενειάρχης, «μικροαστός» μεγάλης ηλικίας, που δεν επιδιώκει δάνειο αλλά πώληση σε εξευτελιστικούς όρους.
Τα νέα ενεχυροδανειστήρια που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια σε όλη την Ελλάδα -τριάντα υπάρχουν μόνο στο Ηράκλειο Κρήτης- είναι ένας τρόπος τοκογλυφίας ή «εθελούσιας» ληστείας. Η νέα «αγορά» μοιάζει με τη μαύρη αγορά της Κατοχής, όταν οι πρόγονοι των σύγχρονων μαυραγοριτών μέσα στο σκοτάδι -σε κουρεία, συμβολαιογραφεία, καφενεία και κρυφά στέκια- έβαζαν χέρι σε πλούσια κτήματα, χαλιά, μπιμπελό, τιμαλφή και ρολόγια, έπιπλα και βέρες. Τα σύγχρονα «τσακάλια» είναι νεομαυραγορίτες και τοκογλύφοι με γαμψά νύχια.
Ενα ενεχυροδανειστήριο στο Κορωπί ειδικεύεται σε αυτοκίνητα, σκάφη, μοτοσικλέτες, αλλά και ακίνητα. Είναι το πρώτο από επτά τέτοια «ενεχυροδανειστήρια» σε όλη την Ελλάδα που δίνουν μετρητά με ενέχυρο ακόμα και τροχόσπιτα ή ρυμουλκά, δηλαδή όλη τη ζωή του βιοπαλαιστή. Αν ένα αυτοκίνητο αξίζει 20.000 ευρώ, μπορεί να εκταμιευθεί δάνειο ύψους 10.000 ευρώ, αλλά μια σειρά επιπλέον εξόδων φορτώνονται στο δανειολήπτη. Πάρκινγκ, φύλαξη, ασφάλιση. Οταν ο ενδιαφερόμενος πάει το αυτοκίνητό του, δεν φαντάζεται ότι το δάνειο μέσα σε ένα τρίμηνο έχει ξεπεράσει την αξία του.
Μια τέτοια υπόθεση έστειλε ο Συνήγορος του Πολίτη στον εισαγγελέα με έναν ογκώδη φάκελο -για τοκογλυφικές πρακτικές με 150% τόκο. Αλλά το νέο φαινόμενο είναι να ενεχυριάζονται πλέον σπίτια με προσύμφωνα-αυτοσυμβάσεις, που στην πράξη είναι πληρεξούσια πώλησης σε τιμές τόσο χαμηλές, που τα «κοράκια» των πλειστηριασμών θα ζηλεύουν – αν δεν είναι ήδη εδώ.
Σε ένα εργοστάσιο ξυλείας στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, ο ιδιοκτήτης θα συλληφθεί να παίρνει 18.190 ευρώ από «πελάτη» στον οποίο είχε δανείσει 11.400. Οι αστυνομικοί εντυπωσιάστηκαν από την οργάνωση της επιχείρησης. Ανάμεσα σε πολλά αντικείμενα ανακάλυψαν δέκα συσκευές εντοπισμού θέσης GPS προκειμένου ο τοκογλύφος να εντοπίζει πού βρίσκεται κάθε στιγμή το αυτοκίνητο του «πελάτη» του, λες και ήταν ήδη δικό του.
**
Η τοκογλυφική «Κόζα Νόστρα»
Οταν ένας 45άχρονος ιδιοκτήτης εστιατορίου έδωσε τέλος στη ζωή του, στη Θεσσαλονίκη, ένα απίστευτο κουβάρι ξετυλίχτηκε, χάρη σε ένα σημείωμα που άφησε ο αυτόχειρας. Ενας ακόμα επιχειρηματίας μίλησε απελπισμένος στις αρχές, για να αποκαλυφθεί ένα κύκλωμα στο οποίο εμπλέκονταν τριακόσια άτομα. Κι ένας ακόμα αυτοκτόνησε, αποκαλύπτοντας το μακάβριο κύκλο.
Ο αρχιτοκογλύφος ήταν παράγοντας της πόλης με νυχτερινό κέντρο και εταιρεία ακινήτων αλλά και πολιτικές σχέσεις με ακροδεξιό «λαϊκό» κόμμα. Το κύκλωμα είχε γραμματέα, για να υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις τους στα θύματά του, σύμβουλο με τραπεζικές διασυνδέσεις, νομικούς, μπράβους-εισπράκτορες, ο ένας ήταν απότακτος αστυνομικός, αλλά και ένα δημοσιογράφο της κρατικής τηλεόρασης.
Η αστυνομία διαπίστωσε πως ένας δικηγόρος μετέφερε αυτολεξεί το μήνυμα του αυτόχειρα στον αρχηγό του κυκλώματος που γνώριζε μόνο η αστυνομική αρχή. Η έρευνα θα αποκαλύψει εμπλεκόμενους αστυνομικούς και διευθυντικά στελέχη τραπεζών που έπαιρναν αμοιβές ύψους 10.000 ευρώ για τις πληροφορίες και εκδουλεύσεις.
Ο εντυπωσιακός γάμος του «νονού» το 2003, με καλεσμένη όλη την αφρόκρεμα της πόλης, έγινε θέμα στα gossip περιοδικά της Βορείου Ελλάδος. Την ατμόσφαιρα χλιδής λάμπρυνε η παρουσία τού -όχι ακόμα υπόδικου- τότε νομάρχη που ντυνόταν στις απόκριες Ζορό, αλλά και του νυν φυλακισμένου, για άλλο σκάνδαλο, τότε δημάρχου Θεσσαλονίκης.
Ενας κουμπάρος του αγόραζε οικόπεδα και έχτιζε μεζονέτες για λογαριασμό του ηγουμένου της Μονής Βατοπεδίου. Και ο άλλος κουμπάρος ήταν ο λαλίστατος βουλευτής του κόμματος που είχε αναλάβει πολιτική σταυροφορία κατά της διαφθοράς, υπέρ της Πίστεως και της Πατρίδος. Το σύνθημά του ήταν «Καθαρές λύσεις, καθαρά χέρια». Ο πρώην βουλευτής πλέον δεν θα κατηγορηθεί ποτέ φυσικά για μια κουμπαριά, αλλά ούτε και για μια πράξη νόμιμη, όπως το να μεταφέρεις 400.000 ευρώ έξω από τα σύνορα της χώρας που το κόμμα σου ήθελε να σώσει.
Ενα άλλο κύκλωμα τοκογλυφίας στη συμπρωτεύουσα αποκαλύφθηκε καθώς η κόρη του αρχηγού που κυκλοφορούσε με Mercedes μιλούσε στο τηλέφωνο πολύ για λεφτά κι επιταγές κι εισπράξεις, αν και ο μπαμπάς της τής εξηγούσε ότι αυτά δεν τα λένε από το τηλέφωνο. Η αστυνομία έφτασε σε μια πανέμορφη ξανθιά Σλοβάκα χορεύτρια, που μετέφερε μεγάλα χρηματικά ποσά σε τράπεζα της Σλοβακίας. Οπως ακριβώς σε παλιές γκανγκστερικές ταινίες η ωραία ξανθιά -το «μωρό» ή «αγάπη»- είχε σχέση με έναν προστάτη της νύχτας.
Στον «Αγαπητό»
Η «έδρα» της συμμορίας ήταν το ζαχαροπλαστείο «Αγαπητός» της Καλαμαριάς. Δυο-τρεις «σκληρές» γυναίκες ήταν προπομποί των μπράβων. Ενα από τα πιο γνωστά μαγαζιά της πόλης ανήκε στον αρχηγό, μαζί με άλλα μπαρ στα Λαδάδικα και μια επιχείρηση real estate. Οι πολιτικές διασυνδέσεις του φαίνεται πως ήταν ο λόγος που το ελληνικό κράτος νοίκιαζε από κείνον ακίνητα.
Ο αρχηγός είχε συνάψει πέρα από κουμπαριές και ένα ειδύλλιο με ανιψιά πρώην υπουργού της Νέας Δημοκρατίας. Την εποχή εκείνη πολλά δημόσια ακίνητα περιήλθαν στη μονή Βατοπεδίου και κείνη τα αντάλλαξε με τη λίμνη Βιστονίδα. Ο αρχινονός βάπτισε το παιδί του κτηματομεσίτη της μονής και του έδωσε το όνομα του ηγουμένου. Ευφραίμ!
Ο δημοσιογράφος, που ήταν παιδί της Εκκλησίας από τα μαθητικά του χρόνια, μπήκε στην κρατική τηλεόραση την εποχή της χούντας. Αυτός που δεν μπορούσε να λείπει από την υπόθεση ήταν ένα στέλεχος του επί είκοσι χρόνια κυβερνητικού κόμματος. Βρέθηκε στο πρόσωπο συνδικαλιστή-εφοριακού, προέδρου της ΠΑΣΚΕ που εργαζόταν στο ΣΔΟΕ – με γνωριμίες στο περιβάλλον τόσο του Ακη όσο και του Βενιζέλου. Είχε πολλές φορές συγκαλύψει εφοριακούς. Κι όταν βρέθηκε επικεφαλής της «διεύθυνσης ειδικών υποθέσεων» έπρεπε να συγκαλύψει τον εαυτό του.
Το κουβάρι αποκάλυψε πως πρώην ποδοσφαιριστής και πρόεδρος ΠΑΕ πήρε 350.000 κι επέστρεψε 620.000 με επιτόκιο 120% το χρόνο. Μια άλλη ομάδα έδινε ακάλυπτες επιταγές με τοκογλυφικά ωφελήματα. Ενας γιατρός, ο «Μπίλης», σε ένα από τα θύματα, που νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του, έδωσε εξιτήριο ως συγγενής πρώτου βαθμού, προκειμένου να τον απαγάγουν και να τον εκβιάσουν.
Οι υποθέσεις αυτές και οι αυτοκτονίες προκάλεσαν αλλαγή της νομοθεσίας, που ήταν αμετάβλητη από το 1951. Η ποινική δίωξη στο εξής θα ασκείται αυτεπαγγέλτως από τον εισαγγελέα, χωρίς να χρειάζεται να υποβάλλουν μηνύσεις τα θύματα. Η τοκογλυφία κατ’ επάγγελμα θα είναι κακούργημα και όχι πλημμέλημα. Ο κατ’ επάγγελμα ασκών την τοκογλυφία θα τιμωρείται με κάθειρξη έως 10 χρόνων αντί για φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή, κι αν υπάρχει «παρατράπεζα», η ποινή θα είναι ακόμη αυστηρότερη.
«Αγοράζουμε βέρες, τάματα…»
Τον Απρίλιο του 2013, ένας 32άχρονος Γερμανός συλλαμβάνεται στο αεροδρόμιο με 16 κιλά χρυσού, με προορισμό τη Γερμανία. Θα μπορούσαμε να τον πούμε και… λαθρέμπορο, αφού είχε ξανασυλληφθεί με 8,5 κιλά χρυσού και εξήντα κιλά ασημιού, με προορισμό το Βερολίνο.
Οι αστυνομικοί παρατήρησαν πως, ενώ η αποστολή γινόταν από την οδό Ερμού, η έδρα της εταιρείας ήταν στην Κάλυμνο. Ο χρυσός έκανε πολλές άσκοπες διαδρομές στην Ελλάδα πριν φτάσει στη Γερμανία με εικονικά δελτία, στα οποία η επωνυμία της εταιρείας -με τον ίδιο πάντα ΑΦΜ- άλλαζε κατά ένα γράμμα. Αρχικά πήγαινε σε ένα παράρτημα στην Κρήτη, επέστρεφε στην Αθήνα και περνούσε από τρεις διαφορετικές εταιρείες, που ανήκαν στο ίδιο πρόσωπο.
Το κουβάρι με το κουτί με τις χρυσές… πασχαλινές λαμπάδες έφτασε ώς την Interpol, η οποία γνώριζε μια εταιρεία για πέντε ποινικές υποθέσεις φοροδιαφυγής στη Γερμανία. Είχε έδρα την οδό Οθωνος και είχε κάνει εξαγωγές σε επτά εταιρείες με έδρα το Βερολίνο. Μια άλλη εταιρεία-φάντασμα με έδρα την οδό Καπνικαρέας είχε εμπλοκή σε απάτες 1,2 εκατ. ευρώ με ακάλυπτες επιταγές. Ακόμα και ο πιο χαζός αστυνομικός του κόσμου θα καταλάβαινε πως κάτι συμβαίνει. Τα πολύτιμα μέταλλα έφταναν στο Σύνταγμα από ενεχυροδανειστήριο της Ομόνοιας -για φύλαξη και όχι για πώληση-, αφού περνούσαν από την Κωνσταντινούπολη! Αλλά τον Μάιο, που βρέθηκε ο χρυσός μέσα στο κουτί με τις πασχαλινές λαμπάδες, το Πάσχα είχε περάσει!
«Η καλωδιωμένη»
Μια άλλη κατάσχεση, με 16 κιλά χρυσού στην οδό Ξενοφώντος, σε εταιρεία που αγόραζε ασήμι και χρυσό από ενεχυροδανειστήρια σε όλη την Ελλάδα, έδειξε πως η περιοχή αυτή είναι γεμάτη… φλέβες χρυσού. Η εταιρεία έλιωνε και διοχέτευε πολύτιμα μέταλλα σε χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που δεν έχουν δασμούς και φόρους. Οι αγορές της ανέρχονται σε διάστημα περίπου οκτώ μηνών σε 21 εκατ. ευρώ. Αλλά η υπόθεση αυτή πήρε μια παράξενη τροπή. Η επιχειρηματίας υποστήριξε ότι υπάλληλοι του ΣΔΟΕ ζήτησαν 500.000 ευρώ για να κλείσουν την υπόθεση.
Η επιχειρηματίας «καλωδιώθηκε» για να καταγράψει συνομιλίες, και τα προσημειωμένα χαρτονομίσματα οδήγησαν στο εδώλιο δύο δικηγόρους, έναν τμηματάρχη του ΣΔΟΕ και ένα μεσάζοντα. Φυσικά, οι κατηγορούμενοι υποστήριξαν ότι η επιχειρηματίας έστησε την υπόθεση για να πετύχει φορολογική ασυλία. Η εταιρεία της έκανε ξέπλυμα μαύρου χρήματος και λαθρεμπόριο εξάγοντας χρυσό σε Ελβετία και Γερμανία. Η ίδια θα υποστηρίξει πως το μόνο που ήθελε ήταν να εισπράξει τον ΦΠΑ – 3,8 εκατ. Αν πλήρωνε 13%, που της ζητούσαν ως αμοιβή από τα χρήματα που θα εισέπραττε, δεν θα είχε κανένα κέρδος και θα ‘πρεπε να δουλεύει μόνο για να πληρώνει τους υπαλλήλους της.
Η αγορά χρυσού είναι το πρώτο στάδιο της βιομηχανίας ανακύκλωσης. Τα καταστήματα αγοράζουν και μεταπωλούν στις εταιρείες χονδρικής, οι οποίες τα στέλνουν, σε μορφή ράβδων, στις βιομηχανίες καθαρισμού χρυσού. Εκεί διαχωρίζεται ο καθαρός χρυσός από τα υπόλοιπα μέταλλα και στη συνέχεια πωλείται στις τράπεζες χρυσού ή στα νομισματοκοπεία. Μια εταιρεία από αυτές που έχουν στον τίτλο τους τη λέξη «Gold» υποστηρίζει πως το ποσοστό κέρδους τους είναι πολύ μικρότερο από αυτό των περισσότερων καταστημάτων λιανικής πώλησης.
Πολλά μέσα μαζικής ενημέρωσης και κάποιες πολιτικές οργανώσεις έχουν επιλέξει να καταγγέλλουν συνολικά και χωρίς εξαιρέσεις όλο τον κλάδο αγοράς χρυσού ως «τοκογλύφους». Η άκριτη και γενικευμένη συκοφάντηση των επιχειρήσεων ενός κλάδου ευνοεί μόνο τους αληθινούς «μαυραγορίτες» που λειτουργούν χωρίς χαρτιά, μέσα από αγγελίες, κινητά τηλέφωνα και «πατάρια», ξεπλένοντας μαύρο χρήμα και προϊόντα εγκλήματος.
Τα ενεχυροδανειστήρια συνήθως δεν έχουν απ’ ευθείας πρόσβαση στην αγορά χρυσού του εξωτερικού και έτσι δεν μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές. Η απάντηση στο πρόβλημα αυτό είναι νέες εταιρείες που διαθέτουν δικά τους χυτήρια. Αλλά πόσος χρυσός υπάρχει στην Ελλάδα; Τα κοσμήματα δεν περιέχουν καθαρό χρυσό. Και τα καράτια φαίνονται από τον αριθμό που αναγράφεται στη σφραγίδα ενός κοσμήματος. Τα υπόλοιπα είναι ασήμι και χαλκός.
Οι χρυσοθήρες των πόλεων αναζητούν χρυσές λίρες, επώνυμα ρολόγια και αντικείμενα, όπως Cristofle, Faberge, Cartier, Chopard, Panerai, Bulgari, Vacheron Constantin. Οι εταιρείες ενδιαφέρονται ακόμα για εικόνες, πίνακες, μονόπετρα, αλυσίδες, σταυρούς, διαμάντια, τάματα (!), κωνσταντινάτα, μενταγιόν, κρεμαστά, περιδέραια, βαπτιστικά, πεντόλιρα, σμαράγδια, ρουμπίνια, φυλαχτά, πολύτιμες πέτρες, καδένες, καρφίτσες, κολιέ, κηροπήγια, μαχαιροπίρουνα, μπρελόκ.
Μια «χρυσοεταιρεία» υπόσχεται άμεσα μετρητά μέσα σε 5 λεπτά, χωρίς ταλαιπωρία. Τα αντικείμενά σας τα παίρνετε εσείς πίσω όποτε επιθυμείτε. Απόλυτη διαφάνεια, χωρίς κρυφές χρεώσεις. Φέρνετε τα αντικείμενα, τα εκτιμάμε και παίρνετε τα λεφτά σας. Με απόλυτη εχεμύθεια.
Το βρόμικο χρήμα
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει πίσω από τα ενεχυροδανειστήρια, αλλά σε πολλές περιπτώσεις πίσω από αυτό κρύβεται ένας τοκογλύφος που έχει δανείσει τον ενεχυροδανειστή και παίρνει ενοίκιο. Τα περισσότερα στη μαύρη αγορά του χρυσού είναι απλώς «ψιλικατζίδικα» που μόνο μεσολαβούν σε ένα περίπλοκο κύκλωμα με άγνωστο προορισμό, αφού μιλάμε συνήθως για λαθρεμπόριο, βρόμικο χρήμα, όπλα, απειλές, εκβιασμούς, ακόμα και ναρκωτικά.
Δυο συμμορίες στην Κρήτη -με 127 άτομα «προσωπικό»- συνδύαζαν την τοκογλυφία με εμπόριο κοκαΐνης και κάνναβης. Οι τρεις Αλβανοί και οι επτά Ελληνες, που συνελήφθησαν, χρησιμοποιούσαν τους ίδιους χώρους με ζυγαριές ακριβείας για ναρκωτικά και ένα στόλο αυτοκινήτων για να παρέχουν διευκολύνσεις με δάνεια σε οικονομικά ασθενή άτομα και συνανθρώπους τους.
**
Η αλβανική μαφία «τρώει» ιδιοκτησίες
Στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στα Γιάννινα, η υπόθεση του παράνομου πιστωτικού συστήματος βρίσκεται στα χέρια της αλβανικής μαφίας, που δανείζει με τόκο 10% το μήνα και εχέγγυο όχι επιταγές αλλά τίτλους ιδιοκτησίας σπιτιών, οικοπέδων και αυτοκινήτων. Και στο πουθενά, στο Διαδίκτυο, μια υποτιθέμενη εταιρεία δείχνει στην ιστοσελίδα φωτογραφίες με ουρανοξύστες στο Ντουμπάι. Το τηλέφωνο έδειχνε πως βρισκόταν στο Λονδίνο, αλλά όταν προσπαθούσες να επικοινωνήσεις μαζί της έβγαινε τηλεφωνητής. Το ίδιο συνέβαινε και με τα υποτιθέμενα κεντρικά του Μονάχου.
«Μπορείς να καταθέσεις 150 ή 540 ευρώ, ανάλογα με το πρόγραμμα που θα επιλέξεις, προκειμένου να μπεις στο παιχνίδι. Σκοπός της είναι να πείσεις άλλους δύο να αγοράσουν χρυσό και να βάλουν επίσης από 150 ευρώ. Αυτοί με τη σειρά τους θα φέρουν από δυο άτομα ακόμα ο καθένας, και ούτω καθεξής. Μόλις η ομάδα σου συμπληρώσει 42 άτομα, τότε 7.000 ευρώ σε πλάκες χρυσού είναι δικές σου και θα σου αποσταλούν μέσω ταχυδρομείου».
Μια ληστεία στην Καβάλα αποκάλυψε πόσο τζίρο έχει ένα επαρχιακό ενεχυροδανειστήριο. Ενας 32άχρονος με κάποιον άγνωστο συνεργό εισέβαλε, φορώντας κουκούλα full face, με ένα πυροβόλο όπλο. Οι δυο δράστες έδεσαν με πλαστικούς σφικτήρες την 34χρονη υπάλληλο. Τα κοσμήματα που αφαίρεσαν ήταν αξίας 2.000 ευρώ μαζί με ένα λάπτοπ, ένα κινητό και διάφορα έγγραφα. Στο ταμείο εκείνη τη στιγμή ήταν 450 ευρώ.
Σε ανύποπτο χρόνο τη δεκαετία του ’90, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών αποκάλυψε πως ο τζίρος αυτός φτάνει το αστρονομικό ποσόν των 100 δισ. δραχμών, όταν οι παρατράπεζες αντιπροσώπευαν το 15% της επίσημης τραπεζικής αγοράς και το 57% των εμπόρων είχε καταφύγει σ’ αυτές. Αλλά στις νέου τύπου «αγορές» δεν πάνε μόνο οι έμποροι, αλλά οι πάντες. Μόνο την τριετία 2010-2012 άνοιξαν σχεδόν χίλια τέτοια καταστήματα.
Χρυσοδάκτυλοι και αλαφροχέρηδες
Μια εταιρεία αγοράζει ταχυδρομικά. Ετσι δεν χρειάζεται ο πελάτης να εκτεθεί σε δημόσια θέα. Μια από τις πιο γνωστές εταιρείες αγοράς χρυσού εκφράζει στη διαφήμισή της οικολογικές ανησυχίες. Η ανακύκλωση χρυσού -λέει- είναι η πιο οικολογική και κοινωνικά υπεύθυνη επιλογή!
«Σκοπός μας είναι να βγάλουμε το χρυσό που έχει εξορυχθεί αλλά παραμένει αχρησιμοποίητος στα συρτάρια. Το όραμά μας είναι να αλλάξουν σταδιακά οι καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών και να απελευθερωθεί η ανθρωπότητα από τις καταστροφικές επιπτώσεις της βιομηχανίας εξόρυξης χρυσού».
Τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 2014, η αστυνομία έκανε έφοδο στα καταστήματα χρυσού «Ριχάρδος» και συνέλαβε τον ιδιοκτήτη. Οι καταγγελίες είχαν φτάσει ώς τη Βουλή. Μία από αυτές -πιθανόν και από ανταγωνιστή- ανέφερε ότι μεγάλος αριθμός των αντικειμένων είναι προϊόν ληστειών και κλοπών. Τα κοσμήματα τα έλιωναν, τα έκαναν πλάκες χρυσού και τα έστελναν στη Γερμανία.
Οι καταγγελίες -ίσως με μεγάλη δόση… ζήλιας- εμφάνιζαν τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης να διάγει πολυτελή βίο, να κινείται με συνοδεία ασφαλείας και να έχει μεγάλη οικονομική επιφάνεια, η οποία ασφαλώς θα προέρχεται από την παράνομη δραστηριοποίησή του.
Ο Δημήτριος-Ριχάρδος Μυλωνάς του Ιωάννη και της Ρούπη, γεννημένος στην Αθήνα το 1967, είναι παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών. Ο ενεχυροδανειστής με το «εμπορικό δαιμόνιό του» και αρκετή ματαιοδοξία εμφανίζεται ο ίδιος στις διαφημίσεις του. Η έρευνα στη βίλα του δεν απέδωσε κάτι αξιόλογο. Ο Ριχάρδος νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Ελπίς» και αφέθηκε ελεύθερος, αφού του ασκήθηκε δίωξη για υπεξαίρεση, κι ο ανακριτής ανέλαβε να διερευνήσει αν έχει πραγματοποιηθεί και ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Ο ίδιος αρνήθηκε την κατηγορία για εξαγωγή χρυσού στο εξωτερικό.
Αύγουστος 2014. Είναι φυσικό από όταν έκλεισαν τη στρόφιγγα οι τράπεζες, να ανοίξουν παρατράπεζες. Πόσες είναι, πόσα δίνουν, πόσα κερδίζουν; Πάνω από εκατό κιλά χρυσού -λένε για ένα «πρακτορείο»-, που σημαίνει 1-1,5 εκατ. ευρώ. Χίλια τέτοια «πρακτορεία χρυσού» -ίσως και τρεις χιλιάδες- διακινούν λαθραία πολλά δισ. τα οποία χάνονται στο εξωτερικό. Οπου και να κοιτάξεις, θα δεις τράπεζες, πρακτορεία ΠΡΟ-ΠΟ και τώρα «αγορές χρυσού».
Ο μύθος θέλει τοκογλύφους να σκοτώνουν στην Ανατολική Αττική και ενεχυροδανειστές να εμπλέκονται σε καρτέλ ηρωίνης. Πού πάνε όλα αυτά τα κοσμήματα και τα λεφτά, όλα όσα έχουν κλέψει με επιμονή και συνήθως νυχτερινή εργασία τόσες γνήσιες και παράνομες -κανονικά- συμμορίες; Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απαντήσουμε με νούμερα κι αριθμούς.
Τα σημερινά Γιάννινα είναι μια πύλη εισόδου και εξόδου από τη χώρα. Σε ένα καφενεδάκι στην οδό Ανεξαρτησίας κάθεται αυτό τον καιρό ένα γεροντάκι και πίνει τον καφέ του. Αν και δεν του φαίνεται, είναι μια μυθική μορφή. Είναι ο περίφημος Γούκος! Ενα από τα θύματά του, επιχειρηματίας, είχε αυτοκτονήσει πέφτοντας στο αίθριο της Στοάς Ορφέα, στις 3 Σεπτεμβρίου 1986.
Η υπόθεσή του είχε συγκλονίσει όταν έφυγε, αφήνοντας πίσω του ένα «κανόνι» ακαθόριστου χρηματικού ποσού. Βρέθηκε από την Ιταλία στη Βραζιλία, συνελήφθη στην Ελβετία και τα τελευταία χρόνια ζούσε στις ΗΠΑ, όπου λέγεται ότι εργαζόταν ως ταξιτζής. Είκοσι τρία χρόνια μετά, ο «γεράκος», πάνω από τα εξήντα, έχει επιστρέψει στον τόπο του εγκλήματος. Οπως λένε όσοι τον έχουν δει, δείχνει πολύ ταλαιπωρημένος και δεν μοιάζει με τον «αρχιτοκογλύφο» που περιέγραφαν οι εφημερίδες της εποχής, έτσι καθώς πίνει ήσυχα τον καφέ του στην οδό Ανεξαρτησίας…
Αναδημοσίευση από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου